Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ
Κυκλαδίτικη Αρχιτεκτονική

ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΜΟΡΦΙΑΣ
Η Τήνος, το νησί της τέχνης, στεγάζει αρχιτεκτονικούς και καλλιτεχνικούς θησαυρούς, οι οποίοι την κάνουν ένα τεράστιο μουσείο παραδοσιακής τέχνης. Η φύση την έχει προικίσει όχι μόνο με μια πληθώρα χρήσιμων υλικών, όπως είναι το πράσινο και το λευκό μάρμαρο, ο σχιστόλιθος και ο γρανίτης, αλλά επίσης και με ένα σπάνιο περιβάλλον που αναμφίβολα γεννά καλλιτεχνικές διαθέσεις.
Λόγω της γεωγραφικής θέσης της Τήνου, μπορεί κανείς να δει τα γύρω Κυκλαδονήσια και να απολαύσει χρυσές ανατολές αλλά και ηλιοβασιλέματα. Πολλοί καλλιτέχνες έχουν επίσης εμπνευστεί από μια μεγάλη ποικιλία ιστορικών γεγονότων που αντικατοπτρίζουν το παρελθόν και παρόν του νησιού.
ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ
Η Τήνος δεν είναι μόνο πατρίδα των κορυφαίων νεοελλήνων καλλιτεχνών (Χαλεπάς, Φιλιππότης, Σώχος, Βιτάλη, Γύζης, Λύτρας, Γαίτης κ.α.), αλλά και πλήθους μαστόρων που έχουν αφήσει τη σφραγίδα τους στις εκκλησίες, στα σπίτια, τους περιστεριώνες.
Πολυάριθμα χωριουδάκια, κάτασπρα, σκαλωμένα στις πλαγιές των βουνών ή κρυμμένα μέσα σε λαγκαδιές, είναι υποδείγματα κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής, με ενωμένα δωμάτια και γραφικές καμάρες, πλακόστρωτα δρομάκια και ανθισμένες αυλές, με τα κατώγια, τις εκκλησίες τους και τις περίτεχνες βρύσες. Πολλά από τα χωριά της Τήνου έχουν κηρυχθεί παραδοσιακοί οικισμοί.
ΞΩΚΛΗΣΙΑ & ΚΑΜΠΑΝΑΡΙΑ
Πάνω από χίλια ιδιωτικά εξωκλήσια με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική είναι διάσπαρτα σε όλο το νησί, εκφράζοντας ένα συνδυασμό τέχνης και θρησκευτικής πίστης.
Η Τήνος συνιστά ένα μοναδικό τόπο εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής, οπού η ευαισθησία της λαϊκής ψυχής έφθασε το αποκορύφωμα της χρησιμοποιώντας Ανατολίτικες αλλά και Δυτικές τεχνικές με έναν αξεπέραστο τρόπο. Με ντόπια υλικά και φροντίδα, οι τηνιακοί τεχνίτες έχουν χτίσει εκκλησίες που είναι πραγματικά έργα τέχνης.
Επιπλέον, τα καμπαναριά της Τήνου σαγηνεύουν, τόσο με τη μεγαλοπρέπεια, όσο και με την απλότητά τους. Άλλα είναι ιδιαίτερα περίτεχνα και άλλα τόσο λιτά, είτε είναι μαρμάρινα είτε όχι.
ΑΝΕΜΟΜΥΛΟΙ & ΠΕΡΙΣΤΕΡΩΝΕΣ
Κανείς μπορεί να θαυμάσει τους περίπου χίλιους περιστερώνες, αριστουργηματικά διώροφα κτίσματα, διακοσμημένα με λογής σχέδια από μικρές σχιστολιθικές πλάκες. Μπορεί επίσης να χαζέψει τους ανεμόμυλους καθώς και διάφορες μάντρες και κελιά, αγροτικά κτίσματα που διασώζουν παλαιότερες μορφές παραγωγής. Όταν κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας το σιτάρι καλλιεργούνταν εντατικά στο νησί για τη συντήρηση ενός πληθυσμού τριπλάσιου του σημερινού, υπήρχαν περισσότεροι από 80 ανεμόμυλοι σε λειτουργία, κατασκευασμένοι από ντόπια πέτρα, οι οποίοι μάλιστα παρήγαγαν και το σιτάλευρο των γύρω νησιών. Αρκετοί από αυτούς ήταν σε λειτουργία μέχρι τα προηγούμενα είκοσι χρόνια.
Σήμερα οι ιδιοκτήτες των ελάχιστων που έχουν απομείνει, θεωρούνται εξαίρετοι μετεωρολόγοι. Οι μύλοι, από τους οποίους μόνο λίγοι έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα, είναι κι αυτοί έξοχα παραδείγματα δεξιοτεχνίας των τοπικών τεχνιτών.
Απομεινάρια μιας περασμένης εποχής, η παρουσία των ανεμόμυλων δικαιολογεί τη σχέση του νησιού με το θεό Αίολο, ενώ οι νερόμυλοι συνδέονται με τον παλαιό χαρακτηρισμό της Τήνου ως «Υδρούσα», αποκαλύπτοντας την αφθονία του νερού και των πηγών.
